34mag.net піша:
Маленькія скверы на месцы пустак – мара гарадскіх актывістаў. Пакуль у Беларусі гараджане змагаюцца з «Зелянбудам», у якога свае ўяўленні аб эстэтыцы гарадскіх зялёных насаджэнняў, у Кіеве экаактывісты аб'ядноўваюць раён вакол уласнаручна створанага саду. Бярэм украінскі досвед на ўзбраенне!
Вольга Закрэўская – фатографка, актывістка, ініцыятарка стварэння скверу. У 2009 адкрыла сваю фотастудыю. Пасля пачала займацца добраўпарадкаваннем зон побач са студыяй і домам. У 2014 заснавала закрытую суполку ў Facebook «Падаляначка», якая стала пляцоўкай для камунікацыі падалян і жыхароў Кіева. У 2015 агучыла ідэю стварэння падольскага грамадскага саду на месцы пусткі.
За тое, каб ператварыць пустку ў адным з самых жывых раёнаў Кіева ў гарадскі сад, які стаў бы месцам адпачынку і сустрэч мясцовых: тут можна вырошчваць кветкі і гародніну, гуляць з дзецьмі, праводзіць лекцыі і вечарынкі ды проста сядзець з кубкам кавы пад дрэвамі.
– Вольга, як наогул з’явілася ідэя аб'яднаць раён?
– Усё пачалося пасля Майдану, калі грамадства было пасіянарным – было гатова да супрацоўніцтва. Да Майдану мы гэтага не ўмелі, ды і не ведалі як, а падчас вайны нам трэба было падтрымліваць той дух, які з'явіўся ў нас усіх на Майдане.
Мы зразумелі важнасць сацыяльных сетак – рэальных сацыяльных сетак сярод мясцовых жыхароў, калі ты ведаеш усіх сваіх суседзяў. На адным з валанцёрскіх праектаў мы пазнаёміліся з маім напарнікам Пашам Калюком. Ён, як і я, жыў на Падоле. Дзякуючы аднаму з праектаў мы разам шмат хадзілі па кватэрах раёна і знаёміліся з людзьмі, якія таксама тут жывуць.
Увосень 2014 гада я стварыла ў Facebook суполку «Падаляначка». Падол – гэта раён, дзе мы жывем. Магчыма, гэта наіўная назва, але нічога іншага мне не прыйшло ў галаву. Для чыноўнікаў гэта, дарэчы, зразумелая гісторыя – падобна да назвы хору, для фэйсбучных скептыкаў – падобна да «падляначкі».
– Чым вылучаецца менавіта гэты раён?
– Падол – гэта той самы жывы раён, які ёсць у кожным мегаполісе. Калі ты прыязджаеш у Нью-Ёрк, Лондан ці Парыж – ты заўважаеш, што там ёсць галоўныя славутасці, а ёсць месцы, дзе людзі жывуць, куды ідуць для душы. Там усё самае цікавае, туды едуць мясцовыя жыхары, каб адпачыць і пагутарыць. Падол – менавіта такі раён. Тут ніколі не спынялася жыццё, нават калі Кіеў быў спалены. Гэта раён гандлю і рамеснікаў. У яго нават было Магдэбургскае права – гэта такі горад у горадзе.
Калі я стварала суполку, вядома, прымалі мы ў яе ўдзельнікаў не па прапісцы. Гэта частка горада, дзе многія людзі адпачываюць, жывуць, працуюць і вучацца, тут шмат сэнсавых пластоў. Тут ёсць Кіева-Магілянская акадэмія, ёсць свая «п’яная міля» з барамі, ёсць куча офісаў, крамаў і маленькіх бізнэсаў. Геаграфічна гэты раён не вельмі вялікі, размяшчаецца паміж ракой і гарой, займае прыкладна дзве станцыі метро.
– Чаго можна дамагчыся праз суполку ў Facebook?
– Суполку ў Facebook мы ў выніку зрабілі закрытай, каб не лезлі боты і палітыкі. Юзэры праходзяць прэмадэрацыю – цяпер гэта некалькі тысяч людзей, якія жывуць у раёне і цікавяцца ім. Суполка хутка сябе зарэкамендавала як менавіта жывая і актыўная.
Ужо ў 2015 годзе ў нас было некалькі кейсаў. Напрыклад, абгарадзілі парк для рэканструкцыі – а старых паркаў на Падоле мала, гэта адна з праблем. З самім паркам усё было добра, ён не меў патрэбы ў рэканструкцыі. Дзякуючы суполцы людзі вельмі хутка аб'ядналіся: плот развалілі, а ў панядзелак на грамадскім абмеркаванні звычайна пустая зала была поўная злымі гараджанамі. Чыноўнікі зразумелі, што цяпер ім прыйдзецца рабіць справаздачу пра тое, што яны робяць.
Паступова суполка стала вельмі дасведчанай. Людзі дзяліліся парадамі, абмяркоўвалі адно з адным розныя праблемы. Пасля гэтага выпадку я вырашыла агучыць сваю даўнюю ідэю. Падчас падарожжаў я натхнілася грамадскімі садамі і прапанавала стварыць такі сад на пустцы каля метро. Я пагутарыла з суседкай Данай і зразумела, што нас такіх ужо двое. Потым аказалася, што пустка турбуе многіх жыхароў. Гэтая тэрыторыя па міжнароднай дамове здадзеная ў арэнду амбасадзе Расійскай Федэрацыі. Там планавалася будоўля, але мясцовыя былі супраць – і пустка засталася пусткай.
– Як пустка ператварылася ў сад?
– У трэдзе абмеркавання прапанавалі як прыклад Сады прынцэс у Берліне. На нашай пустцы не вельмі добры склад зямлі, нічога не расце, валяецца будаўнічае смецце. Нават калі мы ўсё прыбяром – наўрад ці зможам там пасадзіць дрэвы. У Садах прынцэс былі падобныя ўмовы, і ў выніку самі сады – гэта проста скрыні, расстаўленыя па тэрыторыі такой жа спрэчнай пусткі. Нават калі нешта адбудзецца, іх можна будзе проста ўзяць і забраць з сабою, але ў іх ужо будуць расці гародніна і кветкі.
Скрыні нам падагнала Самаабарона Падола – супольнасць, што склалася падчас Майдану. У будынку, дзе быў іх штаб, у склепе ляжала шмат драўляных скрынь – іх мы і ўзялі. Заставалася знайсці зямлю і расліны, што не было праблемай вясной, і на працягу красавіка мы проста высаджвалі расліны ў мяне ў двары і планавалі сад.
У адзін з выходных мы зладзілі нешта накшталт суботніка. Ідэю я проста напісала ў сябе на старонцы, сябры расшарылі. Я прапанавала акцыю па пасадцы раслін на пустцы і сказала, што патрэбная дапамога. Атрымаўся флэшмоб чалавек на 70: я думала, што працы будзе на месяц па выходных, а справіліся мы за адзін дзень.
– Так з'явіўся сад?
– Так мы заявілі, што гэтая тэрыторыя можа быць паркам. Да нас падключыліся хлопцы з праекта «Піларама». Яны зрабілі вакол вялізнага дрэва, якое там расце, лаўку і невялікую сцэну з паддонаў. Гэта ператварыла парк у публічную прастору – і яна хутка стала запатрабаванай. Так з'явіўся «Самасад».
– Ці ўсё атрымлівалася ў садаводаў-пачаткоўцаў?
– Мы сутыкнуліся з праблемай: не маглі толкам арганізаваць паліў саду ў летнюю спякоту. Мы нават пачалі адмаўляць людзям, якія хацелі рабіць у нас івэнты: падымаўся пыл, у зямлі не было структуры і травяністага покрыва. Цягам 2016 праект быў трохі замарожаны.
Мы рабілі геадэзічныя даследаванні, спрабавалі дамовіцца пра ваду. Я пачала глядзець відэа пра арганічную сельскую гаспадарку, каб зразумець, як працаваць з сухім участкам зямлі. У 2016 мы пазнаёміліся з Ленай Папела, ландшафтнай архітэктаркай. За зіму мы прамалявалі план, які вырашылі рэалізаваць у 2017.
У гэты момант да нас прыйшоў адзін з палітыкаў, які сказаў, што зробіць тут парк. Так пачаўся новы канфлікт, які зноў ускалыхнуў грамадскасць: палітыку далі выспятка пад зад. Гэта была наша ідэя, наша грамадская прастора, і мы не хацелі сюды прыцягваць палітыку. Аднак дзякуючы гэтай нагодзе ў нас засталіся кантакты садовага цэнтра, які прадаў нам расліны з вялікай зніжкай.
– Як да грамадскага сквера ставіліся ўлады?
– Улады былі настроеныя добразычліва: яны бачылі, як мы носімся з гэтым садам. Афіцыйна тэрыторыя ў арэндзе, і мясцовыя ўлады не маюць права нешта там мяняць. А наогул гэта, вядома, такі наш садовы сквот.
Мы не пыталі ніякіх афіцыйных дазволаў для саду. У нас ёсць багаты вопыт не пытацца дазволу, а проста браць і рабіць – гэта ўжо нацыянальная традыцыя. Галоўнае – разбіць намёт, а там паглядзім.
– Ці вырашылася праблема з сухой зямлёй на пустцы?
– Мы высадзілі дрэвы. Скрыні падабаліся не ўсім жыхарам: пачаліся праблемы з пацукамі. Мясцовая адміністрацыя замяніла шэсць смеццевых скрыняў на дзве падземныя – у іх якраз пачаўся праект па ўкараненні падземных бакаў. Яны ж дапамаглі нам вывесці ваду на суседняй тэрыторыі. Такім чынам мы вырашылі нашу самую вялікую праблему, бо мы да гэтага часу высадзілі ўжо 40 дрэваў і іх трэба было паліваць.
А вось як у нас з'явілася зямля. Аднойчы побач на плошчы праходзіў маркет, і для лаўнж-зоны ў спякоту там разгарнулі 200 метраў газону. Два дні я хадзіла і глядзела на гэта, а потым мой унутраны гаспадарнік не вытрымаў і я папрасіла арганізатараў аддаць нам газон. Мы заслалі яго па-над сухой зямлёй, потым пайшлі дажджы – і самая сухая частка саду за месяц зазелянела. Сталі лепш прыжывацца кусты і дрэвы, у жніўні з'явіліся нават краты – зямля стала жывой.
– Вы супрацоўнічалі з якімі-небудзь экалагічнымі арганізацыямі?
Так, на нас выйшлі 350.org, і ў чэрвені мы разам зрабілі шмат крутых штук за дзень у фармаце флэшмобу: усталявалі сонечныя батарэі, разбілі «разумныя градкі», правялі майстар-класы, вечарыну і кірмаш. Яны былі як добрыя феі, якія займаліся з намі цэлы месяц.
Паступова мы зразумелі, якім важным стаў «Самасад» для будавання супольнасці. Ён робіцца грамадскай прасторай, пляцоўкай для людзей, куды ты можаш прыйсці і нешта ўвасобіць. Тут будуць праходзіць лекцыі і тэатральныя пастаноўкі, тут ужо гуляюць бацькі з дзецьмі, сустракаюцца людзі, проста п'юць каву пад вялікім дрэвам. Калі людзі бачаць, што нешта робіцца, гэта вельмі іх натхняе і павышае якасць жыцця.
Мы спрабавалі размаўляць і з мясцовым бізнэсам, але лепей за ўсё праект працуе на асабістым сацыяльным капітале, на тым, што табе давяраюць. Я загадваю фінансамі і бачу, што ад каго прыходзіць. Грошы ўручаюцца ад знаёмых мне людзей, якія разумеюць, што я за іх адказваю і на глупствы не патрачу.
– Чаму для цябе гэта так важна?
– Дзяцінства я правяла ў дэпрэсіўным спальным раёне. Там было страшна: чалавек чалавеку вораг, ты не ведаеш сваіх суседзяў, баішся свайго дома, цёмных пад'ездаў. На вуліцы толькі вандалізм, а парк – гэта проста абломкі дрэваў. У нейкі момант я ўбачыла, як адзін мужык саджае дрэвы каля нашага дома і ставіць побач шыльдачкі.
Высветлілася, што ў нас у доме жыў такі энтузіяст: з батанічнага сада ён браў насенне і потым высаджваў вакол нашага вялікага 16-павярховіка. Так у нас з'явіўся свой сапраўдны батсад з рознымі відамі раслін. Я тады была школьніцай, і гэта неяк крыху змяніла мой погляд на жыццё. Я зразумела, што можна і так. І што адзін чалавек здольны нешта змяніць.
Людзі могуць рабіць нешта проста так – таму што ў іх ёсць у гэтым патрэба. Гэта тое, чаго не могуць зразумець чыноўнікі, для якіх актывісты – гэта толькі адмыслова нанятыя людзі. У нейкі момант я пачала адкрыта казаць, што займаюся «Самасадам» не за зарплату. Я выйшла са сваёй зоны камфорту, я такі ж лакальны бізнэс, які аддае частку свайго даходу «Самасаду». Стаўленне адразу змяняецца. Усе думаюць: калі чалавек нешта робіць, у яго прыземленая матывацыя. Яна ў нас і праўда прыземленая: ты проста хочаш жыць па-чалавечы. Проста капацца ў зямлі, не адчуваць сябе быдлам. У нас цудоўны горад з добрымі людзьмі, які трэба проста адмыць.
– Як будзе далей развівацца «Самасад»?
– «Самасад» – гэта міні-лабараторыя гарадскога азелянення. Зараз мы распачынаем адукацыйны кірунак. Я фатограф, нічога не разумею ў садоўніцтве і, як прафан, спрабую зразумець, як гэта мусіць быць уладкавана. Як пасадзіць траву, каб яна вырасла? Якія дрэвы выжывуць з улікам гарадской прасторы і змены клімату? Гэта тое, што я планую на наступны год рабіць больш актыўна: увасабляць разумныя спосабы гарадскога азелянення. У нас ёсць тры «разумныя градкі», якія можна ператвараць у парнікі. Вясной ужо можна будзе займацца сапраўдным садоўніцтвам.
Гэтым летам у нас з'явіліся высокія градкі, і ўсё цудоўна вырасла: гарбуз, патысоны, базілік, шалфей, суніцы. Суніцы дасталіся хлопчыку, які кожны дзень цягаў туды бутэльку вады і штодня іх паліваў. Неверагодна кранальны момант быў, калі яго мама замовіла ў мяне фотасесію па іх улюбёных месцах, і адным з гэтых месцаў быў «Самасад», дзе яны палівалі свае суніцы.
– Як змагацца з эмацыйным выгараннем?
– Калі ты ўвязваешся ў такую справу, не трэба думаць, што хтосьці табе дапаможа. Выдатна, калі ёсць напарнік, але трэба разумець, што гэта ўсё адно зона тваёй асабістай адказнасці. Калі ніхто не будзе гэтым займацца – гэта таксама нармальна, ва ўсіх ёсць сваё жыццё. Так на нейкі час адбылося і ў нас, калі не было вады. Мы робім нябачную працу: вядома, дрэвы – гэта добра, але агулам усё яшчэ неяк трэшова выглядае. Гэта як дом пабудаваць. Да шпалер і фіранак яшчэ вельмі далёка.
Я паставіла сабе ўмоўную эмацыйную зарплату: мой сын зробіць свае першыя крокі па траве ў «Самасадзе». Так і адбылося – у мяне ёсць фота, дзе ён тупае па траве. Гэта, здавалася б, звычайнае фота: нейкі пацан ідзе па пустцы, што зарасла пустазельнай травой. А для мяне гэта цуд. Тут было месца, дзе поўзалі пацукі сярод смеццевых бакаў, а чалавечая праца, вера ў ідэю, супольная ініцыятыва зрабілі з гэтага прастору, дзе можна гуляць з дзіцём. Гэта і ёсць мая матывацыя.
Фота з FB-суполкi iнiцыятывы
Аўтар: Maria Gulina
20.11.2017
Маленькія скверы на месцы пустак – мара гарадскіх актывістаў. Пакуль у Беларусі гараджане змагаюцца з «Зелянбудам», у якога свае ўяўленні аб эстэтыцы гарадскіх зялёных насаджэнняў, у Кіеве экаактывісты аб'ядноўваюць раён вакол уласнаручна створанага саду. Бярэм украінскі досвед на ўзбраенне!
З кім гутарым?
За што змагаецца?
– Вольга, як наогул з’явілася ідэя аб'яднаць раён?
– Усё пачалося пасля Майдану, калі грамадства было пасіянарным – было гатова да супрацоўніцтва. Да Майдану мы гэтага не ўмелі, ды і не ведалі як, а падчас вайны нам трэба было падтрымліваць той дух, які з'явіўся ў нас усіх на Майдане.
Мы зразумелі важнасць сацыяльных сетак – рэальных сацыяльных сетак сярод мясцовых жыхароў, калі ты ведаеш усіх сваіх суседзяў. На адным з валанцёрскіх праектаў мы пазнаёміліся з маім напарнікам Пашам Калюком. Ён, як і я, жыў на Падоле. Дзякуючы аднаму з праектаў мы разам шмат хадзілі па кватэрах раёна і знаёміліся з людзьмі, якія таксама тут жывуць.
Увосень 2014 гада я стварыла ў Facebook суполку «Падаляначка». Падол – гэта раён, дзе мы жывем. Магчыма, гэта наіўная назва, але нічога іншага мне не прыйшло ў галаву. Для чыноўнікаў гэта, дарэчы, зразумелая гісторыя – падобна да назвы хору, для фэйсбучных скептыкаў – падобна да «падляначкі».
«Не пытацца дазволу, а проста браць і рабіць – гэта ўжо нацыянальная традыцыя. Галоўнае – разбіць намёт, а там паглядзім»
– Чым вылучаецца менавіта гэты раён?
– Падол – гэта той самы жывы раён, які ёсць у кожным мегаполісе. Калі ты прыязджаеш у Нью-Ёрк, Лондан ці Парыж – ты заўважаеш, што там ёсць галоўныя славутасці, а ёсць месцы, дзе людзі жывуць, куды ідуць для душы. Там усё самае цікавае, туды едуць мясцовыя жыхары, каб адпачыць і пагутарыць. Падол – менавіта такі раён. Тут ніколі не спынялася жыццё, нават калі Кіеў быў спалены. Гэта раён гандлю і рамеснікаў. У яго нават было Магдэбургскае права – гэта такі горад у горадзе.
Калі я стварала суполку, вядома, прымалі мы ў яе ўдзельнікаў не па прапісцы. Гэта частка горада, дзе многія людзі адпачываюць, жывуць, працуюць і вучацца, тут шмат сэнсавых пластоў. Тут ёсць Кіева-Магілянская акадэмія, ёсць свая «п’яная міля» з барамі, ёсць куча офісаў, крамаў і маленькіх бізнэсаў. Геаграфічна гэты раён не вельмі вялікі, размяшчаецца паміж ракой і гарой, займае прыкладна дзве станцыі метро.
– Чаго можна дамагчыся праз суполку ў Facebook?
– Суполку ў Facebook мы ў выніку зрабілі закрытай, каб не лезлі боты і палітыкі. Юзэры праходзяць прэмадэрацыю – цяпер гэта некалькі тысяч людзей, якія жывуць у раёне і цікавяцца ім. Суполка хутка сябе зарэкамендавала як менавіта жывая і актыўная.
Ужо ў 2015 годзе ў нас было некалькі кейсаў. Напрыклад, абгарадзілі парк для рэканструкцыі – а старых паркаў на Падоле мала, гэта адна з праблем. З самім паркам усё было добра, ён не меў патрэбы ў рэканструкцыі. Дзякуючы суполцы людзі вельмі хутка аб'ядналіся: плот развалілі, а ў панядзелак на грамадскім абмеркаванні звычайна пустая зала была поўная злымі гараджанамі. Чыноўнікі зразумелі, што цяпер ім прыйдзецца рабіць справаздачу пра тое, што яны робяць.
«Ты проста хочаш жыць па-чалавечы. Проста капацца ў зямлі, не адчуваць сябе быдлам»
Паступова суполка стала вельмі дасведчанай. Людзі дзяліліся парадамі, абмяркоўвалі адно з адным розныя праблемы. Пасля гэтага выпадку я вырашыла агучыць сваю даўнюю ідэю. Падчас падарожжаў я натхнілася грамадскімі садамі і прапанавала стварыць такі сад на пустцы каля метро. Я пагутарыла з суседкай Данай і зразумела, што нас такіх ужо двое. Потым аказалася, што пустка турбуе многіх жыхароў. Гэтая тэрыторыя па міжнароднай дамове здадзеная ў арэнду амбасадзе Расійскай Федэрацыі. Там планавалася будоўля, але мясцовыя былі супраць – і пустка засталася пусткай.
– Як пустка ператварылася ў сад?
– У трэдзе абмеркавання прапанавалі як прыклад Сады прынцэс у Берліне. На нашай пустцы не вельмі добры склад зямлі, нічога не расце, валяецца будаўнічае смецце. Нават калі мы ўсё прыбяром – наўрад ці зможам там пасадзіць дрэвы. У Садах прынцэс былі падобныя ўмовы, і ў выніку самі сады – гэта проста скрыні, расстаўленыя па тэрыторыі такой жа спрэчнай пусткі. Нават калі нешта адбудзецца, іх можна будзе проста ўзяць і забраць з сабою, але ў іх ужо будуць расці гародніна і кветкі.
Скрыні нам падагнала Самаабарона Падола – супольнасць, што склалася падчас Майдану. У будынку, дзе быў іх штаб, у склепе ляжала шмат драўляных скрынь – іх мы і ўзялі. Заставалася знайсці зямлю і расліны, што не было праблемай вясной, і на працягу красавіка мы проста высаджвалі расліны ў мяне ў двары і планавалі сад.
У адзін з выходных мы зладзілі нешта накшталт суботніка. Ідэю я проста напісала ў сябе на старонцы, сябры расшарылі. Я прапанавала акцыю па пасадцы раслін на пустцы і сказала, што патрэбная дапамога. Атрымаўся флэшмоб чалавек на 70: я думала, што працы будзе на месяц па выходных, а справіліся мы за адзін дзень.
– Так з'явіўся сад?
– Так мы заявілі, што гэтая тэрыторыя можа быць паркам. Да нас падключыліся хлопцы з праекта «Піларама». Яны зрабілі вакол вялізнага дрэва, якое там расце, лаўку і невялікую сцэну з паддонаў. Гэта ператварыла парк у публічную прастору – і яна хутка стала запатрабаванай. Так з'явіўся «Самасад».
– Ці ўсё атрымлівалася ў садаводаў-пачаткоўцаў?
– Мы сутыкнуліся з праблемай: не маглі толкам арганізаваць паліў саду ў летнюю спякоту. Мы нават пачалі адмаўляць людзям, якія хацелі рабіць у нас івэнты: падымаўся пыл, у зямлі не было структуры і травяністага покрыва. Цягам 2016 праект быў трохі замарожаны.
Мы рабілі геадэзічныя даследаванні, спрабавалі дамовіцца пра ваду. Я пачала глядзець відэа пра арганічную сельскую гаспадарку, каб зразумець, як працаваць з сухім участкам зямлі. У 2016 мы пазнаёміліся з Ленай Папела, ландшафтнай архітэктаркай. За зіму мы прамалявалі план, які вырашылі рэалізаваць у 2017.
У гэты момант да нас прыйшоў адзін з палітыкаў, які сказаў, што зробіць тут парк. Так пачаўся новы канфлікт, які зноў ускалыхнуў грамадскасць: палітыку далі выспятка пад зад. Гэта была наша ідэя, наша грамадская прастора, і мы не хацелі сюды прыцягваць палітыку. Аднак дзякуючы гэтай нагодзе ў нас засталіся кантакты садовага цэнтра, які прадаў нам расліны з вялікай зніжкай.
– Як да грамадскага сквера ставіліся ўлады?
– Улады былі настроеныя добразычліва: яны бачылі, як мы носімся з гэтым садам. Афіцыйна тэрыторыя ў арэндзе, і мясцовыя ўлады не маюць права нешта там мяняць. А наогул гэта, вядома, такі наш садовы сквот.
Мы не пыталі ніякіх афіцыйных дазволаў для саду. У нас ёсць багаты вопыт не пытацца дазволу, а проста браць і рабіць – гэта ўжо нацыянальная традыцыя. Галоўнае – разбіць намёт, а там паглядзім.
«Я паставіла сабе ўмоўную эмацыйную зарплату: мой сын зробіць свае першыя крокі па траве ў "Самасадзе"»
– Ці вырашылася праблема з сухой зямлёй на пустцы?
– Мы высадзілі дрэвы. Скрыні падабаліся не ўсім жыхарам: пачаліся праблемы з пацукамі. Мясцовая адміністрацыя замяніла шэсць смеццевых скрыняў на дзве падземныя – у іх якраз пачаўся праект па ўкараненні падземных бакаў. Яны ж дапамаглі нам вывесці ваду на суседняй тэрыторыі. Такім чынам мы вырашылі нашу самую вялікую праблему, бо мы да гэтага часу высадзілі ўжо 40 дрэваў і іх трэба было паліваць.
А вось як у нас з'явілася зямля. Аднойчы побач на плошчы праходзіў маркет, і для лаўнж-зоны ў спякоту там разгарнулі 200 метраў газону. Два дні я хадзіла і глядзела на гэта, а потым мой унутраны гаспадарнік не вытрымаў і я папрасіла арганізатараў аддаць нам газон. Мы заслалі яго па-над сухой зямлёй, потым пайшлі дажджы – і самая сухая частка саду за месяц зазелянела. Сталі лепш прыжывацца кусты і дрэвы, у жніўні з'явіліся нават краты – зямля стала жывой.
– Вы супрацоўнічалі з якімі-небудзь экалагічнымі арганізацыямі?
Так, на нас выйшлі 350.org, і ў чэрвені мы разам зрабілі шмат крутых штук за дзень у фармаце флэшмобу: усталявалі сонечныя батарэі, разбілі «разумныя градкі», правялі майстар-класы, вечарыну і кірмаш. Яны былі як добрыя феі, якія займаліся з намі цэлы месяц.
Паступова мы зразумелі, якім важным стаў «Самасад» для будавання супольнасці. Ён робіцца грамадскай прасторай, пляцоўкай для людзей, куды ты можаш прыйсці і нешта ўвасобіць. Тут будуць праходзіць лекцыі і тэатральныя пастаноўкі, тут ужо гуляюць бацькі з дзецьмі, сустракаюцца людзі, проста п'юць каву пад вялікім дрэвам. Калі людзі бачаць, што нешта робіцца, гэта вельмі іх натхняе і павышае якасць жыцця.
Мы спрабавалі размаўляць і з мясцовым бізнэсам, але лепей за ўсё праект працуе на асабістым сацыяльным капітале, на тым, што табе давяраюць. Я загадваю фінансамі і бачу, што ад каго прыходзіць. Грошы ўручаюцца ад знаёмых мне людзей, якія разумеюць, што я за іх адказваю і на глупствы не патрачу.
– Чаму для цябе гэта так важна?
– Дзяцінства я правяла ў дэпрэсіўным спальным раёне. Там было страшна: чалавек чалавеку вораг, ты не ведаеш сваіх суседзяў, баішся свайго дома, цёмных пад'ездаў. На вуліцы толькі вандалізм, а парк – гэта проста абломкі дрэваў. У нейкі момант я ўбачыла, як адзін мужык саджае дрэвы каля нашага дома і ставіць побач шыльдачкі.
Высветлілася, што ў нас у доме жыў такі энтузіяст: з батанічнага сада ён браў насенне і потым высаджваў вакол нашага вялікага 16-павярховіка. Так у нас з'явіўся свой сапраўдны батсад з рознымі відамі раслін. Я тады была школьніцай, і гэта неяк крыху змяніла мой погляд на жыццё. Я зразумела, што можна і так. І што адзін чалавек здольны нешта змяніць.
Людзі могуць рабіць нешта проста так – таму што ў іх ёсць у гэтым патрэба. Гэта тое, чаго не могуць зразумець чыноўнікі, для якіх актывісты – гэта толькі адмыслова нанятыя людзі. У нейкі момант я пачала адкрыта казаць, што займаюся «Самасадам» не за зарплату. Я выйшла са сваёй зоны камфорту, я такі ж лакальны бізнэс, які аддае частку свайго даходу «Самасаду». Стаўленне адразу змяняецца. Усе думаюць: калі чалавек нешта робіць, у яго прыземленая матывацыя. Яна ў нас і праўда прыземленая: ты проста хочаш жыць па-чалавечы. Проста капацца ў зямлі, не адчуваць сябе быдлам. У нас цудоўны горад з добрымі людзьмі, які трэба проста адмыць.
– Як будзе далей развівацца «Самасад»?
– «Самасад» – гэта міні-лабараторыя гарадскога азелянення. Зараз мы распачынаем адукацыйны кірунак. Я фатограф, нічога не разумею ў садоўніцтве і, як прафан, спрабую зразумець, як гэта мусіць быць уладкавана. Як пасадзіць траву, каб яна вырасла? Якія дрэвы выжывуць з улікам гарадской прасторы і змены клімату? Гэта тое, што я планую на наступны год рабіць больш актыўна: увасабляць разумныя спосабы гарадскога азелянення. У нас ёсць тры «разумныя градкі», якія можна ператвараць у парнікі. Вясной ужо можна будзе займацца сапраўдным садоўніцтвам.
Гэтым летам у нас з'явіліся высокія градкі, і ўсё цудоўна вырасла: гарбуз, патысоны, базілік, шалфей, суніцы. Суніцы дасталіся хлопчыку, які кожны дзень цягаў туды бутэльку вады і штодня іх паліваў. Неверагодна кранальны момант быў, калі яго мама замовіла ў мяне фотасесію па іх улюбёных месцах, і адным з гэтых месцаў быў «Самасад», дзе яны палівалі свае суніцы.
– Як змагацца з эмацыйным выгараннем?
– Калі ты ўвязваешся ў такую справу, не трэба думаць, што хтосьці табе дапаможа. Выдатна, калі ёсць напарнік, але трэба разумець, што гэта ўсё адно зона тваёй асабістай адказнасці. Калі ніхто не будзе гэтым займацца – гэта таксама нармальна, ва ўсіх ёсць сваё жыццё. Так на нейкі час адбылося і ў нас, калі не было вады. Мы робім нябачную працу: вядома, дрэвы – гэта добра, але агулам усё яшчэ неяк трэшова выглядае. Гэта як дом пабудаваць. Да шпалер і фіранак яшчэ вельмі далёка.
Я паставіла сабе ўмоўную эмацыйную зарплату: мой сын зробіць свае першыя крокі па траве ў «Самасадзе». Так і адбылося – у мяне ёсць фота, дзе ён тупае па траве. Гэта, здавалася б, звычайнае фота: нейкі пацан ідзе па пустцы, што зарасла пустазельнай травой. А для мяне гэта цуд. Тут было месца, дзе поўзалі пацукі сярод смеццевых бакаў, а чалавечая праца, вера ў ідэю, супольная ініцыятыва зрабілі з гэтага прастору, дзе можна гуляць з дзіцём. Гэта і ёсць мая матывацыя.
«Самасад» у Facebook
Фота з FB-суполкi iнiцыятывы
Аўтар: Maria Gulina
20.11.2017
Комментарии
Отправка комментария